ترافیک به کنکور دکتری رسید
نسلی که برای گرفتن یک «لیسانس» حتی چند سال پشت کنکور می‌ماندند و بعد از قبولی شیرینی می‌دادند، حالا نه به کارشناسی ارشد بلکه به دکتری فکر می‌کنند.
تازه‌ترين آماري كه بعد از پايان ثبت‌نام دوره‌های تحصيلات تكميلی ارائه شده، نشان داد آمار داوطلبان دكتری افزايش و آمار داوطلبان آزمون كارشناسی ارشد كاهش داشته است.
براساس آماری كه رئيس سازمان سنجش اعلام كرده ۷۵۹ هزار و ۸۷۲ داوطلب در سال ۹۵ براي پذيرش در سال ۹۶ ثبت‌نام كرده‌اند؛ درحاليكه در سال گذشته ۷۶۱ هزار و ۱۱۶ داوطلب و در 2سال گذشته (ثبت‌نام در بهمن ۹۳ و پذيرش در مهر ۹۴) ۸۱۲ هزار و ۸۱۲ داوطلب ثبت‌نام كرده بودند. به اين ترتيب از بهمن 1393تا الان تقاضا براي ثبت‌نام در اين مقطع به ميزان 53هزار نفر، يعني حدود 7درصدكمتر شده است. اين كاهش متقاضی براي فوق‌ليسانس‌ها در حالي است كه امسال يك آزمون ارشد برای پذيرش در همه دانشگاهها و ازجمله دانشگاه آزاد برگزار شد و سال‌های گذشته 2 آزمون مجزا براي پذيرش در دانشگاه‌های دولتی و آزاد برگزار مي‌شد.
ترافيك دكتر شدن
در برابر آمار ثبت‌نام داوطلبان در آزمون‌هاي دكتری نشان مي‌دهد كه تعداد داوطلبان نسبت به سال گذشته افزايش يافته است. هرچند كاهش در دوره‌هاي كارشناسي ارشد چندان چشمگير نيست اما ميزان تقاضا‌ها براي «دكتر شدن» افزايش معني‌داري داشته است و تغيير مسير تقاضاي تحصيلات تكميلي در ايران را نشان مي‌دهد. در سال ۹۴ كه آزمون دكتري براي پذيرش در دانشگاه‌هاي دولتی بود، تعداد ۲۰۱ هزار و ۶۶۰ داوطلب ثبت‌نام كرده بودند كه اين ميزان با افزايش ۵۰هزار نفري در دكتري سال ۹۵ با تعداد ۲۶۰ هزار و ۱۷۰ نفر به ثبت رسيده است و اين يعني دست‌كم 25درصد افزايش در متقاضيان.
افزايش تقاضا براي ادامه تحصيل در مقطع دكتري و آغوش گرم دانشگاهها براي اين افراد، در حالي است كه چندي قبل اين وزير علوم بود كه در اين‌باره هشدار داد و گفت: «در شرايط كنوني نزديك به ۱۰۰ هزار دانشجوی دكتري حرفه‌ای (PHD) در كشور مشغول تحصيل هستند كه اين تعداد زياد است.»
محمد فرهادي همچنين به نقد سيستمي پرداخت كه خودش نقش اصلي در مديريت آن را بر عهده دارد و گفت: «400هزار دانشجوي كارشناسي ارشد در حال تحصيل هم داريم. بايد ساختار نظام آموزشی اصلاح شود؛ زيرا مشكل نظام آموزش عالي كشور مشكل تكنيسيني و مهارتی است.» البته اين تنها وزير علوم نيست كه به اين وضعيت انتقاد دارد، رئيس‌جمهور، حسن روحانی نيز در بهمن‌ماه سال 92 و در اجلاس روسای دانشگاهها و پارك‌های علم و فناوری گفته بود:
«دولت دنبال دانشگاهی است كه بين كميت و كيفيت توازن داشته باشد.»
خيلي خوشحال مي‌شوم كه بشنوم ۴۰ هزار دانشجوي دكتري داريم اما شما دانشگاه‌هاي دنيا را نگاه كنيد، ببينيد دانشجوي دكتری شان چند نفر است. فكر مي‌كنيد در سال يك دانشگاه بزرگ اروپايی و آمريكايی چند دكتری تحويل مي‌دهد. آمار را نگاه كنيد. من از بسياري از دانشگاهها خبر دارم. خيلي خوب است كه همه دكتر شوند. من به هر كه مي‌رسم غيردكتر در ايران ظاهرا استثناست. ما كه افتخار ميكنيم همه دارای PHD باشند، تحقيق كرده باشند و مراحل علمی را پيموده باشند.
خيلي خوب است اما واقعا كيفيت لازم هم وجود دارد؟» خوب است بدانيد براساس نقشه جامع علمی كشور بايد در سال۱۴۰۴، 3درصد دانشجويان كشور دانشجوي مقطع دكتری باشند؛ درحاليكه هم‌اكنون تعداد اين دانشجويان 2درصد است. همه هشدارها درباره بالا بودن متقاضيان و دانشجويان دوره دكتری در حالی است كه فقط سال گذشته نزديك به 700دوره پسادكتری در كشور راه‌اندازی شده است.
